Döngüsel Ekonomi Yaklaşımı
Döngüsel ekonomi atıkların veya kullanılmayan atıl değerlerin çevresel ve ekonomik fayda prensipleri ile yeni faydalı ürün veya yeni hizmet haline getirilebilmesini sağlayan bir sürdürülebilirlik yaklaşımıdır.
Yalın üretim, sıfır atık ve yaşam döngüsü yaklaşımlarının kesişiminde yer alır. Bu yaklaşım döngüsel ekonomi felsefesini yalnızca üretim süreci odaklı değil, ham madde tercihinden ürünün atık haline dönüştüğü sürecin sonuna kadar oluşabilecek tüm faydaları ekonomik ve çevresel perspektifte değerlendirmeye imkan sağlar.
Avrupa Yeşil Mutabakatı duyurulmasının ardından yalnızca Avrupa Birliği’nde değil, Avrupa Birliği’ne ürün veya mal ihraç eden tüm ülkelerin daha sürdürülebilir iş modellerine geçişte hazırlıklara ivedilikle başlamalarını gerekli kıldı.
2050’de karbon nötr Avrupa hedefi ile duyurulan ve Avrupa Birliği’nin önümüzdeki 30 yılını şekillendirecek olan Avrupa Yeşil Mutabakatı (EU Green Deal)[1] aksiyon planı aşağıdaki iki temel prensip üzerine kurgulanmıştır:
- Temiz ve döngüsel ekonomiye geçiş ile kaynakların verimli kullanılması
- Biyoçeşitliliğin korunması ve kirliliğin azaltılması
Dögüsel Ekonomiye Geçişin Sağlayacağı Kazanımlar
Atıktan Servete kitabında ifade edildiğine göre, yapılan çalışmalar döngüsel ekonomiye geçişin şirketlere 2030 yılına kadar 4,5 trilyon dolarlık bir fayda sağlama potansiyeli olduğunu ortaya koyuyor. [2] diğer yandan dünya çapında döngüsel ekonomiye geçiş şu an sadece %8,6 oranında başarılabilmiş durumda. [3]
Döngüsel Ekonomi İş Modelleri
Döngüsel ekonomiye geçiş yolunda projeler geliştirmek şirketlerin çevresel etkilerini azaltmanın yanında,
- Boşa giden kaynakların tespit edilmesi ve yönetilmesi
- Ürünlerin boşa giden yaşam döngülerinin ekonomik fayda sağlayacak şekilde yeniden kurgulanması
- Şirketin varlıklarının kullanım kapasitelerinin maksimize edilmesi
- Henüz yeterince değerlendirilememiş ancak geri kazanım ve yeniden kullanım ile ek fayda sağlayacak değerlerin yaratılması
Başta olmak üzere, yeterince değerlendirilemeyen şirket varlıklarından ekonomik katma değer yaratılmasını da öncelikler.
Özetle, döngüsel ekonomi atığın olmadığı bir işletme felsefesini ortaya koyar. Burada katedilen atık yalnızca fiziksel olarak tanımlayabildiğimiz katı atıklar veya atıksular değil, işletmedeki tüm verim kayıpları, yararlanılmayan ve faydalı ürüne dönüştürülebilecek her şey; özetle bir üretim felsefesidir.
* * *
Kaynaklar
[1] https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en
[2] Atıktan Servete, s19
[3] Circularity Gap Report 2020