ESG analizi, ESG skorlama, “çevresel sosyal ve yönetişim”, ESG puanı gibi birçok kavram artık her gün bilen bilmeyen herkesin ayda en az 1-2 kez kullanması gereken bir kavrama dönüştü. Öte yandan zaten ESG (Environmental, Social, Governance) kavramı yönetim kurullarında uzun zamandır en gündemde konulardan biriydi. Bunu SKD Türkiye’deki görevim boyunca, özellikle Reporting Matters projesinde görev alırken ciddiyetle tecrübe etmiştim.
2022’de yükselen bir terim olan ESG Analizi muhtemelen 2023’te üzerine en çok konuşulan konulardan birine dönüşecek. ESG kavramının geçmişine bakarsak, gelecekteki hareket aksını da daha tutarlı yakalayabiliriz.
ESG Analizi Nedir?
Kavramsal olarak geniş bir çerçeveyi kapsayan ve popüler olmuş konuları aktarmak zorlayıcı olabiliyor. Çünkü kavramın adı tabiri caizse bir ağızlara sakız durumunda, her kafadan bir ses çıkar durumda ise tasvirler karanlık odadaki file dokunmak gibi limitli kalabiliyor. Bu tür konuları “back to basics” yaklaşımıyla ifade etmek en temiz aktarım yöntemidir çoğu zaman.
ESG Analizi’nin ilk agu’su: Who Cares Wins
ESG, ilk defa UNPRI (Birleşmiş Milletler Sorumlu Yatırım Prensipleri) tarafından yayınlanan “Who Cares Wins” adlı raporda çerçevelendi. Yıl 2004 idi. Halen çok yaygın bilinen bir rapor değildir. Ancak ESG’nin çıkış felsefesini açıklamak adına nefistir. Hatta kapaktaki şu tanım tüm raporun özeti gibi: “Connecting Financial Markets to a Changing World – Recommendations by the financial industry to better integrate environmental, social and governance issues in analysis, asset management and securities brokerage”
2019 Aralık’ta AB Yeşil Mutabakatı’nın duyurulması, neredeyse tüm çevresel metrikleri finasal tablolara bir daha açılamayacak düğümlerle bağladığı için, ESG artık limitli bir alandan çıktı, tabiri caizse mainstream oldu.
Başta Refinitiv ve MSCI olmak üzere birtakım bilinen -ülkemizde de özellikle halka açık şirketler tarafından yoğun kullanılan- ESG puanlamaları mevcut. Tabii konu puanlama olunca puanlama metodolojilerinin göstermek istedikleri değerler, puanlara da yansıyor. Refinitiv’in bu kadar yaygın olmasına rağmen halen Yönetişim (Governance) kısmında halka açık şirketlerin daha rahat çalışabileceği bir alan sunması bir dezavantaj mesela.
2023 şirketlerin önce kendilerini, EU CSRD (Corportate Sustainability Reporting Directive)’nin Kasım 2022’de yayınlanmasının getirdiği rüzgarla 2023’te tedarik zincirlerine kadar ESG Değerlendirme / Skorlama / Puanlama çalışmalarına başlaması muhakkak. Raporun da dediği gibi, önemseyen kazanır. Bu konuda 3pmetrics olarak bizler de CSRD yayınlanmadan önce ESG analizi konusunda bir teknoloji geliştirmek üzere çalışmaya başlamıştık. Hatta CSRD rüzgarı ile henüz lansmanını bile yapmadığımız ürünün bazı öncü kullanıcısı şirketler oldu. Bunların içinde halka açık şirketler de olması bizi ayrıca mutlu etti.
2023 yılı için tek bir trend seçme hakkım olsa net ESG Analizi & Skorlama derim.
ESG Analizi’nde SASB’ye Dikkat
Kendi başına tekil bir trend olarak ifade etmekten kaçınmakla beraber SASB, bu yıl sürdürülebilirlik gündeminde önemli bir yer tutacak. Konu başlığımız ESG Analizi idi, o yüzden konuyu çok dağıtmak istemiyorum ancak raporlama trendlerine dair şöyle bir veri paylaşmak isterim.
WBCSD’nin Reporting Matters yayınından yapılan analize göre, 2018’de sürdürülebilirlik raporlarında atıf yapılan çerçevelerde (framework) GRI %83 ile birinci olmuş, SASB ise %9’da kalmış. 2021 yılında analiz edilen raporlardaki atıf yapılan sürdürülebilirlik raporlaması standartlarında GRI hala %82 olmasına rağmen SASB’ye atıf yapan raporların oranı %48’e çıkmış!
Sürdürülebilirlik Trendleri 2023 yazılarına göz attınız mı?
- Daha çok iletişim, paydaş taleplerini dikkate alma (Paydaş kapitalizmi)
- Detaylı anlık sürdürülebilirlik analizleri (Dijitalleşme)
- Karbon ayak izi yönetimi ve hedeflemeler (Science Based Targets)
- Çevresel ve Sosyal boşluk analizi (ESG analizi)
- Daha kapsayıcı bir sürdürülebilirlik çerçevesi (Tedarik zinciri)